Прамоўтар Уладзімір Шаблінскі ў інтэрвію Еўрарадыё распавядае, чаму не могуць аб’яднацца нашыя рокеры, ці выступіць на яго хутары Дарафеева і калі беларускія музыкі будуць разбіваць гітары на сцэне.
— Ці прыходзяць у беларускі шоў-бізнэс новыя людзі? Ці робіцца больш канцэртных прамоўтараў, прадзюсараў, pr-спецыялістаў, словам ― прафесіяналаў?
— Так, натуральна. Раней як было? Таленавіты чалавек рана ці позна з’язджаў у Маскву. Але цяпер гэта назіраецца ў меншай ступені. Ідзе маладое пакаленне, якое пачынае рэалізоўваць свае творчыя праекты.
— Усе «пляшуць» ад свайго светапогляду? А чаму ніхто не стварае універсальныя прадзюсарскія цэнтры?
— На гэта няма грошай.
— А прадзюсары па-ранейшаму адсутнічаюць, як клас?
— Так. І гэта таксама тлумачыцца тым, што беларускі шоў-біз не насычаны «свабоднымі» грошамі. Каб быў прадзюсарскі цэнтр, трэба рабіць інвестыцыі ў артыста. Бярэцца асоба, не знаёмая шырокай публіцы, і робіцца поп-персонай. Трэба фінансаваць таксама прафесійную каманду, якая мэтанакіравана займаецца вывядзеннем гэтай асобы на медыйны гарызонт.
— А ў нас большасць артыстаў па-ранейшаму прасоўваюць сябе самі, і нават канцэрты самі арганізуюць. Ну, максімум, ім сябры дапамагаюць.
— Хочаш што-небудзь зрабіць добра ― зрабі гэта сам.
— Думаеце, яны сапраўды гэтым кіруюцца?
— Вядома, не! Думаю, асноўная прычына ў тым, што ў «свабодным доступе» няма добрых адміністратараў. Але, цалкам магчыма, што ў пакаленні маладых знойдуцца людзі і для гэтага сегмента шоў-бізу. Тады і ў Саладухі з’явіцца адміністратар.
Шкада, што беларускія музыкі не разбіваюць гітары на сцэне
— А чаму беларускія артысты самі не аб’ядноўваюцца ў нейкія альянсы? Разам прасцей і запаўняць канцэртныя пляцоўкі, і супрацьстаяць «чорным спісам». Раней неяк штучна стваралі «генералаў айчыннага року»…
— Я разважаў на гэты конт, але адназначнага адказу не знайшоў. Можна, зноў жа, вытлумачыць гэта тым, што грошай на ўсіх не хапае. І вось кожны з музыкаў турбуецца, што ў выніку аб’яднання ў суполку ён будзе сваім іменем і папулярнасцю падтрымліваць інтарэсы суседа. І ў выніку той ці іншы карпаратыўны заказ дастанецца Васі Булкіну з Малінаўкі… Вось так абмежаванае мысленне: лепш я буду сядзець на сваім зэдліку адзін, ці спрабаваць дамовіцца і сесці з сябрамі на канапу. Калі б наш рынак быў насычаны хаця б гэтак жа, як прыбалтыйскі ― думаю, праблем і непаразумення было б менш.
— Добра, што хаця б на канцэртах і фэстах пагаджаюцца адно з адным выступаць!
— Пра канцэрты асобная размова. Ва ўсім свеце гэта аўдыёвізуальная дзея. Аўдыё + візуальная. А ў нас усё зводзіцца да аўдыё. Добра, што з’яўляюцца дыджэі і гурты, якія разумеюць, што візуальны складнік неабходны. Але далей усё ўпіраецца ў неразвітасць тэхнікі і залаў і кошты на апаратуру. Буйныя калектывы ўжо могуць сабе дазволіць падрыхтаваць пад альбом канцэптуальную візуальную праграму. Гурты сярэдняга звяна ўжо не могуць пайсці на гэта, бо грошай, якія прыходзяць ад канцэртаў, не хапае ні на віджэя, ні на стварэнне дэкарацый для канцэртнага тура.
— Я нават не ўяўляю, каб беларускі гурт пасля канцэрта разбіў гітары, як гэта шмат разоў рабілі ў 1970-я The Who…
— Натуральна! І вельмі шкада. Але ў кожнага максімум па дзве-тры гітары, нават у самых масцітых! Так што разбіваць няма чаго, акрамя зэдлікаў.
Маленькіх клубаў у Мінску мусіць быць не адзін «Графіці», а сто
— Вы сказалі, у Прыбалтыцы шоў-бізнэс нашмат больш насычаны. Але прыбалтыйскія краіны меншыя за Беларусь, і людзей там жыве нашмат менш! Чаму ж шоў-біз там больш развіты?
— Там больш развіты агульны энтэртэйнмэнт. Шоў-біз краіны знаходзіцца ў адным ланцужку з іншым бізнэсам, і калі нейкія звёны не працуюць, не працуе і ўся сістэма.
— Якія звёны ў нас не працуюць?
— Найперш, бяда ў тым, што няма вялікай колькасці маленькіх клубаў з апаратам, «заточаным» пад жывыя выступы. Каб у такіх клубах маглі граць гурты з двара. Вось такіх клубаў у Мінску мусіць быць не адзін «Графіці», а сто. Паміж імі ўзнікае канкурэнцыя. І паміж гуртамі, якія там граюць, таксама ўзнікае канкурэнцыя. Гэта тое поле, дзе «варацца» музыкі, інфармацыйны асяродак. Там пачынае нараджацца новы музычны прадукт, які выходзіць за межы горада і краіны.
— Ад каго залежыць з’яўленне такіх клубаў? Ад чыноўнікаў, якія з цяжкасцю разумеюць значэнне альтэрнатыўнай сцэны?
— Найперш ― ад ініцыятыўных людзей, умоўна назавем іх рэстаратарамі. Але для іх дзяржава мусіць стварыць умовы. Каб у любым падвале можна было адкрыць кавярню, бар, клуб. Каб там стаялі дзве калонкі і ўзмацняльнік. І каб туды штовечар мог прыйсці гітарыст, трубач ― і граць. У прынцыпе, тое-сёе з умоваў ёсць. Напрыклад, ільготнае падаткаабкладанне. Для маленькага прадпрыемства прыватнага ільготаў і магчымасцяў для самарэалізацыі дастаткова. Але пытанне зноў жа ўпіраецца ў кадры. Маладыя, якія прыходзяць у бізнэс, яшчэ не набылі юрыдычную сталасць. А «сталыя» ― усе ўжо за межамі Беларусі.
— Праблема толькі ў адсутнасці маленькіх клубаў?
— Яшчэ з аўтарскімі правамі ёсць нявырашаныя пытанні. І ў іншых сферах, якія непасрэдна не належаць да «вялікага і тоўстага» шоў-бізу. Справа ў тым, што апошнія гадоў дзесяць наша грамадства развіваецца ў няправільным кірунку. Гэта ўсё і тармазіць. У людзей няма ініцыятывы што-небудзь тут ствараць. Бо ўсе разумеюць, што нават самым маленькі кватэрны бізнэс ці бар могуць ці адабраць, ці ўвогуле не даць стварыць. А біцца з ветракамі ніхто не хоча.
— У правінцыі гэта рабіць прасцей, чым у сталіцы?
— Ёсць і ў правінцыі свае пытанні. Але я спадзяюся, што ўлады правільна разумеюць, што мы робім, што гэта станоўча ўплывае на імідж рэгіёна. Я ўпэўнены, што Мінск усю краіну не выцягне. Так, буйныя прадпрыемствы, з чыіх унёскаў складаецца валавы нацыянальны прадукт, у асноўным, знаходзяцца ў сталіцы. Але развіццё краіны пойдзе знутры, з вёскі.
Хітрык жыве кіламетрах у 40, а Вайцюшкевіч ― на дальніх кардонах, кіламетраў за 70
— Апошнімі гадамі мода на «домік у вёсцы» склалася канчаткова. Якім шляхам вы прыйшлі да ўласнага хутара?
— Мы з жонкай з’явіліся ў Шаблях 8 гадоў таму. З узростам з’яўляецца разуменне, што жыццё ў вялікім горадзе робіцца пустым. Патрэбны дом, прычым, дом у прыгожым месцы. Як мы жартавалі тады ― з разумнай прысутнасцю і адсутнасцю цывілізацыі. Мы акрэслілі вакол Мінска кола ў 100 кіламетраў і пачалі ездзіць па вёсках. І вось аднойчы, 25 траўня, выпадкова заехалі на хутар. І я зразумеў, што знайшоў кавалачак радзімы. Думаю, што рэкламная кампанія, якая цяпер суправаджае кожны наш вясковы канцэрт, станоўча ўплывае на разуменне беларусаў, што так можа быць.
— Калі б Шаблі былі не хутарам, а домам пасярод вёскі, праводзіць канцэрты было б немагчыма?
— Так. Хутар стаіць за 500 метраў ад вёскі. Што праўда, вельмі адчуваецца, што апошнім часам у Запруддзі «карэнных» жыхароў стала менш. Бабулькі і дзядулькі сыходзяць… Затое паступова пачынаюць з’яўляцца новыя жыхары. Гэта і мае сябры, і незнаёмыя людзі, якія набываюць закінутыя дамы. Нехта імкнецца пасяліцца як мага бліжэй да хутара. Ганна Хітрык жыве кіламетрах у 40, а Зміцер Вайцюшкевіч, як мы смяёмся, на «дальніх кардонах», кіламетраў за 70 ад нас, на Нёмане. Але адлегласць значэння не мае. А вось тое, што разумныя, адукаваныя жыхары сталіцы пачынаюць бачыць сваё жыццё за межамі горада, цешыць.
— Хутар Шаблі ― не зусім агра, але ўсё ж сядзіба. Прычым, сядзіба своеасаблівая, з музычнай фішкай для турыстаў. Чаму іншыя беларускія аграсядзібы, якіх цяпер вельмі шмат, не клапоцяцца пра тое, каб абзавесціся сваёй фішкай?
— Я б не сказаў, што зусім ужо ўсе аграсядзібы падобныя адна на адну. Вядома, большасць з іх банальна здае памяшканні для мінчукоў, для турыстаў. Але вось у нас у Валожынскім райне ёсць «Сусвет пчолак», ёсць сядзібы ганчароў. То бок, не проста ложак і сняданак, але і пазнавальны элемент. Ну, а наш хутар Шаблі спецыялізуецца на вясковых фэстах.
— Чаму гэта звязана, у асноўным, з некамерцыйнай, альтэрнатыўнай музыкай? Калі Ірына Дарафеева ў Шаблях выступіць?
— Я ўсё жыццё займаюся рок-музыкай. У шырокім разуменні гэтага слова. Натуральна, мне прасцей запрашаць на хутар тых музыкаў, з якімі я працую ў горадзе. З імі лягчэй дамовіцца на канцэрт, чым з Ірынай Дарафеевай, з якой мы нават не прадстаўленыя адно аднаму. Але калі будзе жаданне ў мяне і цікавасць з боку артыстаў, можа ў Шаблі прыехаць і хто-небудзь з эстрадных зорак. Пры гэтым у нас не будуць праходзіць імпрэзы, не цікавыя асабіста для мяне. Хацелася б, каб уплыў ад таго, што я арганізоўваю, заставалася ў душах у людзей, а не знікала ў момант, калі яны выязджаюць за шлагбаўм хутара.
«Мне падабаецца цвярозая публіка!»
— Нядаўна вы прывезлі на фэст «Шаманы» тры этна-гурты, назвы якіх амаль нікому нічога не казалі. І хэдлайнера ― Ole Lukkoye. Ці не лепш было ўзяць тры такія ж невядомыя, але не менш «шаманскія» беларускія групы? І, напрыклад, «Троіцу» у якасці хэдлайнера. Хіба не знайшлося сярод нашых музыкаў ахвочых пашаманіць?
— Справа не ў гэтым. Я лічу, што трэба змешваць культуры. Запрашаць у Беларусь тых, хто тут яшчэ невядомы, і праз музыку разумець іх светапогляд. Так, гурт з таго ж Гомеля, таксама не мае шырокай вядомасці, і яму таксама неабходная падтрымка, яго трэба «адкрыць». Але… Можа, няхай гэтым зоймецца хто-небудзь іншы? Мне цікава везці сюды невядомы гурт з Рыгі, хаця, па выдатках гэта, натуральна, нашмат даражэй.
— На вашых фэстах забаронена прадаваць алкаголь. Не шкадуеце пра гэта? Бо алкагольныя напоі ― гэта ж аснова заробку арганізатараў масавых мерапрыемстваў!
— Так, на Захадзе грошы за квіток пакрываюць тэхнічныя выдаткі, а ўжо тое, што даюць харчовыя намёты, і з’яўляецца прыбыткам арганізатараў. Але не толькі ў Шаблях, а і ўвогуле ў краіне алкаголь нельга ўжываць падчас масавых мерапрыемстваў. Не кажучы ўжо пра тое, каб рэалізоўваць. Але я да гэтага стаўлюся спакойна. Я супраць алкаголю падчас канцэртаў. Ці, скажам інакш, я за яго разумнае абмежаванне. Мусіць быць vip-зона з вельмі дарагім уваходным квітком і нятаннымі алкагольнымі напоямі. Не гарэлка за пяць капеек. І мне не хацелася б бачыць доўгія піўныя шэрагі на сваіх фэстах. Бо зладзіць падчас фэсту з п’яным натоўпам вельмі цяжка. Мне падабаецца цвярозая публіка!
— Але ж страчваецца рэнтабельнасць!
— Так. Але і закон мае перакананні падтрымлівае. Што праўда, я лічу, што законам мусяць апісвацца агульныя правілы. Але заўжды мусіць быць магчымасць унесці аператыўныя змены ў кожнай канкрэтнай сітуацыі. Нельга ўсё дазваляць, але нельга і ўсё забараняць. Напрыклад, калі ты на абмежаваную пляцоўку прадаў 10 тысяч квіткоў, ды яшчэ і спякотна ― узгадняеш з усімі службамі забарону продажу алкаголю. Ці абмежаванне ― дазваляецца алкаголь толькі ўвечары, калі будзе прахалодна. А калі мерапрыемства на 1 тысячу чалавек, і збіраецца дождж ― цалкам магчыма, што рэалізацыя алкаголю, наадварот, будзе вельмі да месца.
З Re:Public не замірыліся і разарвалі ўсе стасункі
— Дзе сёння прасцей зрабіць канцэрт «Крамбамбулі»: у Шаблях ці ў Вільні?
— Натуральна, у Шаблях.
— А дзе канцэрт «Крамбамбулі» прынес бы большы прыбытак?
— Тады, наадварот, у Вільні. Кожны глядач, асабліва калі амбасада падтрымлівае канцэрт і дае магчымасць наведаць шэнгенскую зону, абярэ паездку ў сталіцу суседняй краіны. Хаця і ў аграсядзібе ў нас такама весела.
— Дарэчы, пасля адмены канцэрта «Крамбамбулі» у Re:Public вы збіраліся судзіцца з клубам. Ці падалі іск?
— Пакуль што не, але гэта тлумачыцца выключна адсутнасцю часу. Ёсць цяпер сямейныя абставіны, якія патрабуюць вельмі шмат часу і ўвагі. А па-другое, у нас вельмі складанае лета. Скончыўся фэст «Шаблі», пачынаецца падрыхтоўка «Вольнага паветра». Так што калі ў мяне з’явіцца час судзіцца з Re:Public, я гэтым займуся. Мы не замірыліся і разарвалі ўсе стасункі. Мячык на нашым баку поля. Увосень, калі будзе лягчэй, падумаем пра суд.