Дзмітрый Падбярэзскі: «Мне прапаноўвалі застацца ў вёсцы, трапіць у райкам партыі, але на халеру мне гэта?»

З музычным журналістам Дзмітрыем Падбярэзскім мы сустракаемся каля крамы, непадалёку ад яго дома. Дзмітрый вядзе нас да сябе праз тыповыя постсавецкія двары — шмат зеляніны, на дзіцячай пляцоўцы гуляюць дзеці, на лавачках сядзяць бабулькі, гучна спяваюць птушкі, шумяць будаўнікі.

Дзмітрый Падбярэзскі

— Вось робяць рамонт суседняга дома, — кажа Дзмітрый, — б’юць шкло, застаюцца рамы. Не, каб гэтыя рамы прадаць тым, хто на лецішчы парнікі робіць…

— У нас выстаўляюць рамы, глядзіш, іх усё менш і менш, — адказвае фатограф. — Каб не біць шкло і не разбіраць рамы, вырашылі іх проста пакідаць.

— Вось так і трэба. Цікавы момант у мяне быў. Аднойчы ў нас на радыё «Свабода» стаялі бабінныя магнітафоны, студыйныя — нармальныя, амерыканскія. Дзесяць год прайшло — усё, тэрмін амартызацыі. Але яны ж жывыя, працуюць. Не, трэба было іх разабраць, разбіць, сфатаграфаваць — справаздачу зрабіць. Ну, гэта амерыканскія законы.

— Мабыць, так яны атрымліваюць зніжку на новыя?

— Новых не трэба было. Ужо ніхто не карыстаецца стужкавымі магнітафонамі.

«Мой продак Пётр Падбярэзскі ўдзельнічаў у падаўленні паўстання Касцюшкі»

— Вось калі так цёпла, я з задавальненнем еду на лецішча, — распавядае Падбярэзскі. — Лецішча недалёка ад Мінску, дзякаваць Богу. Яшчэ ад бацькоў засталася хата ў Лепельскім раёне, туды я імкнуся тыдні на два-тры з’ехаць звычайна ў жніўні, калі грыбы ідуць. Па рэчцы пахадзіць, рыбу палавіць, грыбоў пазбіраць.

Яшчэ, нягледзячы на ўзрост, стараюся раз на тыдзень гадзінкі паўтары ў баскетбол пагуляцца. Я знайшоў кампанію — людзей самага рознага ўзросту. Гуляем дзеля ўласнага задавальнення, хоць і часам бывае на мяжы бойкі. Але гэта спорт… Так, сабачка ў мяне смірны, толькі абнюхае, — кажа Дзмітрый, пакуль адчыняе дзверы.

— Толькі метр вышынёй?

— Не, метру няма. Бэська, ідзі сюды. Бэська!

На кліч гаспадара з пакоя паважна прыходзіць вялікая аўчарка.

— Не здымайце абутак! Сабака ў доме — якая тут чысціня будзе?

Пакуль Падбярэзскі запальвае святло, паказвае, куды прайсці, за ім па пятах ходзіць Бэсі, гучна клацаючы кіпцюрамі па падлозе.

— На жаль, у мяне ўжо кошак няма. Так бы абнюхала… —шкадуе фатограф.

— Не, катоў яна не любіць страшна. Таму што яна другая з’явілася ў хаце: была кошка. І кошка была галоўнай. Пакуль яна не з’есць сваё, сабака сядзіць і чакае. А як кошка здохла, Бэсі катоў ненавідзіць канкрэтна.

— Яны не сварыліся?

— Не. Бэсі, хадзі сюды, — сабака лёг ля ног гаспадара.

— У інтэрнэце бачыла звесткі пра нейкага Рамуальда Падбярэзскага, які жыў у XIX стагоддзі, быў літаратуразнаўцам і выдаўцом… Ведаеце, ці звязаны ваш род з ім?

— Справа ў тым, што ў Гданьску жыў нехта Веслаў Падбярэзскі, які вёў радавод усяго рода Падбярэзскіх. У яго ў хаце нават невялічкі музей быў.

Ён праводзіць лінію Падбярэзскіх з часоў Друцкага княства і сцвярджае, што род увогуле адзін. То бок усе людзі, якія маюць прозвішча Падбярэзскі (толькі яно з невялічкімі адценнямі пішацца-то проста праз «с», то праз «зс» ці праз «з» без «с») — гэта прадстаўнікі аднаго роду. І калі мы з ім сустракаліся, ён мне распавёў, што род атрымаў дзве галіны — магілеўскую і віленскую. Зразумела, што Рамуальд Падбярэзскі з гэтага роду, а дзед мой родам якраз такі з Магілёўшчыны. А ў Вільні ёсць вядомы скульптар Эдвард Падбярэзскі, з якім мы таксама сустракаліся, ён мне нават радавы герб падарыў. Дарэчы, у кніжцы пра радавыя гербы Беларусі маецца герб Падбярэзскіх.

Самае цікавае, што, калі па просьбе пана Веслава я рабіў запыт у ваенна-гістарычны архіў у Расіі і мне даслалі некаторыя матэрыялы, прынамсі, негатывы розных дакументаў, аказалася, што, калі не памыляюся, мой продак Пётр Падбярэзскі — палкоўнік царскага войска, ён удзельнічаў у падаўленні паўстання Касцюшкі. А паручнік Павел Падбярэзскі недзе загінуў на Каўказе ў змаганні з Шамілем. Вось такія рэчы адкрыліся.

Гэта даволі цікава, пасля рэмонту не магу знайсці кніжку, у якой апісаны ўвесь род Падбярэзскіх. Бліжэйшыя, дарэчы, нашы сваякі — гэта Пацы. Валодзя Пац тут працуе ад Польскага радыё, і ў Вільні на франтоне сабора Святых Пятра і Паўла побач два гербы — Пацаў і Падбярэзскіх. Яны нават былі ў сваяцтве. Нехта з некім ажаніўся, зараз ужо не памятаю.

Дзмітрый Падбярэзскі

— Магутны род быў. А герб можаце паказаць?

— Герб сам не знайду, а вось кніжку магу. Адзінае, што тут герб не надта поўны, таму што ў маім варыянце яшчэ зверху двухгаловы арол. Гэта не прыкмета, што гэта расійскія, а знак прыналежнасці да Візантыі. Самае цікавае, што ўзгаданыя мной вайскоўцы паходзілі з Магілёўшчыны, але яны ўсе былі каталікамі.

— А вы самі нарадзіліся ў Менску, так?

— Так, я мінчук у трэцім пакаленні. Дзеткі мае — гэта ўжо чацвёртае пакаленне. У мяне двойня, абодва працуюць рэжысёрамі на тэлебачанні. Адзін у спартовай рэдакцыі, а другі на былым канале «Культура» — гэта «Беларусь-3» зараз.

— Раскажыце пра сваіх бацькоў. Якімі яны былі?

— Бацька мой родны пайшоў даволі рана з жыцця, я з ім фактычна недзе пасля ўзросту шасці год не сустракаўся, таму што маці ажанілася наноў. Жыў з айчымам, які быў рэдактарам, перакладчыкам беларускай літаратуры на расейскую мову, працаваў у часопісе «Нёман». А маці паводле адукацыі мастак-афарміцель, яна Маскоўскі паліграфічны інстытут скончыла і шмат гадоў загадвала рэдакцыяй афармлення — спачатку ў выдавецтве «Беларусь», потым у выдавецтве «Мастацкая літаратура». Пра яе вельмі добра адгукаюцца, яна давала працу не толькі аўтарытэтным мастакам, але і маладым. Мне Адам Глобус распавядаў, што аднойчы яна яму даверыла афармленне кніжкі. Хоць ён, канешне, па-свойму афармляў, але кніжка была выдадзеная.

— Сябруеце з Глобусам?

— Так. Мы вельмі даўно знаёмыя з ім, недзе з канца 80-х, калі ён яшчэ цікавіўся беларускай музыкай. Зараз ён ужо адышоў ад гэтага, але на першых «Рок-каранацыях» мы з ім у склад журы ўваходзілі.

— А як пазнаёмілся?

— Ды яшчэ ў дзяцінстве, жылі ў адным доме. А пазней сыйшліся на тусоўках яшчэ ў «Альтэрнатыўным тэатры», калі там канцэрты адбываліся.

«Вельмі цікава было хлопцам забрацца на плот і глядзець, як роды адбываюцца»

— Памятаеце, як адбывалася вашае сталенне? Як і дзе праходзіла вашае дзяцінства?

— Справа ў тым, што мой дзед пэўны час круціўся ў чыноўніках, я б сказаў, сярэдняга разраду, нават аднойчы тры месяцы папрацаваў намеснікам міністра культуры. І жылі мы ў эксклюзіўным доме, там, дзе зараз кінатэатр «Цэнтральны». У гэтым доме жыла, па сутнасці, эліта Беларусі. Пад намі — акцёры Рахленка і Ржэцкая, яшчэ ніжэй — гросмайстар Ісак Баляслаўскі. У суседнім доме жыў былы намеснік міністра эканомікі Андрэй Тур.

— Доўга там жылі?

— Там я жыў да чацвёртага класа. І, канешне, успамінаў пра гэта!.. Быў сведкам таго, як гарэў Рускі тэатр. Мы туды пасля пажару забіраліся, збіралі аскепкі крышталёвай люстры, якая рухнула. Тады, у дзяцінстве, гэта было вельмі каштоўным прадметам. Мяняліся, — усміхаецца Дзмітрый.

Памятаю, як трамваі па Інтэрнацыянальнай хадзілі, праз плошчу Свабоды. Памятаю, як у двары цяперашняй гасцініцы «Мінск» стаяў пабудаваны немцамі падчас вайны драўляны кінатэатр. Туды хадзілі. Таксама прабіраліся ў «Цэнтральны», там з кінааператарскай будкі фільмы глядзелі. Вясёлы раёнчык быў.

— А дваровыя дзіцячыя гульні былі?

— Так. Напрыклад, месца, дзе зараз стаіць Міністэрства ўнутраных спраў і астрог, называлася Чортавай горкай. Туды мы зімой хадзілі на санках катацца ці проста на задніцы. На лыжах, калі разагнацца, выносіла на цяперашнюю Нямігу.

Раддом быў побач, там я нарадзіўся. Вельмі цікава было хлопцам забрацца на плот і глядзець, як роды адбываюцца. Ганялі нас!..

А ў двары, побач з Рускім тэатрам, быў нейкі вайсковы аб’ект — як можна было здагадацца, нешта звязанае з радыё. Бо антэны стаялі вялікія і сметніцы, у якія ўвесь час выкідалі радыёлямпы. І мы туды таксама прабіраліся, тырылі гэтыя лямпы. Найбольшым задавальненнем было забрацца на дах нашага дому і ў вадасцёчную трубу кінуць гэтую лямпу, а яна ляцела да самага нізу, дзе крывілася труба, і разрывалася з дзікім грохатам.

Аднойчы кола трактарнае знайшлі і па вуліцы пусцілі — паміж нашым домам і Міністэрствам унутраных спраў уніз. Дурныя былі, канешне. Ну, гэтае кола як далбанулася ў трамвай…

— І што вам было?

— Нічога, разбегліся, як вераб’і. Пахаваліся.

— А як у школе вучыліся — добра?

— У школе я вучыўся даволі прыстойна. Бацькі ўсё ж такі сачылі за гэтым, і мне самому было вельмі цікава. Я вельмі любіў чытаць, вельмі. У першыя часы рэдакцыя маці, калі мы на Чарнышэўскага з бацькамі пераехалі, была ў цяперашнім Доме друку, а на пятым паверсе была бібліятэка. Я адтуль не вылазіў, нягледзячы на тое, што дома таксама была вельмі добрая бібліятэка.

— Якая кніжка была любімая?

— Ой, я не магу сказаць, таму што я чытаў літаральна ўсё. Чытаў па тых часах даволі сур’ёзную літаратуру — і беларускую, і на расейскай мове. Праглынаў гэтыя кніжкі. Ну і, канешне, гэта спатрэбілася.

Пра што шкадую толькі… Маці неяк надумала даць мне музычную адукацыю, дамовілася з прыватным настаўнікам. Прыходзіла жанчына да нас дамоў, таму што ў кватэры на праспекце стаяў кабінетны раяль. А я чамусьці вельмі не хацеў вучыцца. І, як прыходзіла гэтая настаўніца, хаваўся пад ложак, мяне выцягвалі. Але за год я нават дзвюма рукамі навучыўся граць «Петушок, погромче пой». А цяпер вельмі шкадую: у дзяцінстве не думаў, што гэта спатрэбіцца.

— Але цікавасць да музыкі пачалася са школы?

— Так, калі з’явіліся першыя магнітафоны. Пачалося слуханне музыкі, перапісванне, а падчас універсітэта я набыў магнітафон «Чайка». І пачалася адначасова фармавацца мая ўласная вінілавая калекцыя. Першым вінілам, які я памятаю, быў дэбютны альбом венгерскай групы Omega.

У майго дзядзькі стаяла радыёла, і, калі ён сыходзіў на працу, я малым прабіраўся да яе, яшчэ дашкольнікам: мяне прываблівала зялёнае вока лямпы. У паўцемры ў пакоі лямпа гарыць, я даставаў пласцінкі і сам ставіў, слухаў. Усё запар. А ў студэнцкія гады інфарамацыі было мала, таму слухалі джаз, песні нейкіх італьянскіх партызанаў, Led Zeppelin, The Beatles…

Дзмітрый Падбярэзскі

«У будаўнічым атрадзе трыццаць чатыры чалавекі, з іх чацвёра в’етнамцаў і адзін філолаг»

— Наколькі ведаю, вы скончылі філалагічны факультэт БДУ. Чаму пайшлі менавіта на філфак?

— Справа ў тым, што ў мяне з дакладнымі навукамі, як і, дарэчы, у маіх дзяцей, былі складаныя адносіны. У мяне за школу ў атэстаце, па-мойму, дзве тройкі толькі — па геаметрыі і нямецкай мове. Фізіку і алгебру ледзь на чацвёркі выцягнуў. А яшчэ недзе ў дзевятым класе ў нас склалася такая каманда, што пачалі пісаць нейкія дэтэктывы. Любіў таксама ў дзяцінстве нешта накрэмзаць; і па сачыненнях, што па беларускай, што па расейскай мове, у мяне заўсёды былі самыя добрыя адзнакі.

Мне пашанцавала з настаўнікамі па беларускай і рускай мове і літаратуры. Вельмі добрыя былі настаўнікі. І сам факт, што з нашага выпуску з дзесятага класа шэсць чалавек на філфак паступілі, пра гэта сведчыць.

Я паступаў на беларускую філалогію, таму што на рускае аддзяленне конкурс быў большы. Думаю, што бацькі таксама нешта праз сваіх знаёмых зварганілі, але прынамсі з 20 балаў я 19 атрымаў — адна чацвёрка, тры пяцёркі.

— А што здавалі? Беларускую мову, літаратуру і…?

— Гісторыю, сачыненне, вусную мову і вусную літаратуру, па-мойму.

І з дзеткамі ў мяне тое ж самае было. Дакладныя навукі — ніяк, яны скончылі італьянскую філалогію, а потым пайшлі на тэлебачанне…

У мяне студэнцтва было вельмі вясёлае. Па-першае, я тры разы ездзіў у будаўнічыя атрады. Адзін раз — у Казахстане, два разы — у Беларусі. А тусаваўся я, як ні дзіўна, з фізікамі.

— Мабыць, таму, што на філфаку адны дзяўчыны?

— Не. Я наведваў клуб турыстаў і альпіністаў, там разам трэніраваліся, хадзілі ў паходы, а філфакаўскія дзяўчынкі, канешне, у паходы не ходзяць. А хлопцаў мала. У асноўным хадзілі фізікі, і я з імі. У будаўнічым атрадзе трыццаць чатыры чалавекі, з іх чацвёра в’етнамцаў і адзін філолаг, — смяецца Падбярэзскі.

У будаўнічыя атрады ездзілі на ўсё лета. Пасля першага курса паехалі ў Казахстан, ва Уральскую вобласць, на зваротным шляху ледзь не застралі: пачалася эпідэмія халеры. Нас тры дні пратрымалі ва Уральску на каранціне. А потым два разы ў Беларусі былі на меліярацыі. Вельмі добра: і грошыкі нейкія зарабляліся, і адарвацца ад горада… Адзінае, што я шкадую, у 1971 годзе я быў у будаўнічым атрадзе, а сюды якраз прыехаў біг-бэнд Дзюка Элінгтана. І я не трапіў на канцэрт, хоць і хацеў. Хацеў змыцца нават…

— Нельга было?

— Не атрымалася. Чаму, не памятаю… З іншага боку, на філфаку ў той год, як я паступіў, ці годам раней, прыйшлі некалькі маладых выкладчыкаў, у тым ліку Уладзімір Карпаў, Барыс Норман. Яны гарэлі нешта рабіць! Заснавалі газету «Слова филолога», пачаліся славянскія вечарыны самадзейнасці, была зроблена каманда КВЗ. Мы неяк аднойчы нават у фінал універсітэта выйшлі.

— І ў КВЗ гулялі?

— Удзельнічаў. Памятаю, было шэсце ад філфаку да галоўнага корпуса — калона пасярод вуліцы… Зараз бы ўсіх павязалі.

А пасля ўніверсітэта я ў вёсцы два гады адпрацаваў настаўнікам, хаця ў нас сто чатырнаццаць чалавек было на беларускім аддзяленні, з іх сямёра мінчан, і з іх толькі я паехаў на вёску.

— Вы так захацелі ці гэта размеркаванне?

— Ну, такое размеркаванне было. Я, па сутнасці, не ішоў у першай дзесятцы, дваццатцы… Але я не шкадую зусім.

Першы год — вёска Дараганава, Асіповіцкі раён. Бліжэйшая суседка — сястра Міхася Лынькова, экзатычная жанчына, якая курыла «Беламор». Жыў я на хаце ў вясковых інтэлігентаў… Другі год — Смалявіцкі раён.

— Складана было працаваць у вёсцы?

— Даволі складана. Па-першае, я пераканаўся, што чыста фізіялагічна я да гэтага не надта падрыхтаваны, таму што прагаварыць на ўроках шэсць гадзін штодня для мяне было… Я выходзіў, і гаварыць зусім не мог: горла садзілася. Па-другое, я сутыкнуўся з вельмі вялікай розніцай ва ўзроўні падрыхтоўкі навучэнцаў аднаго класа. З аднаго боку, я ў восьмым класе ставіў тройку за тое, што мне дзяўчаты адказвалі, як завуць Крылова. «Іван Андрэевіч» сказалі — тройка заслужаная. З другога боку, у мяне было некалькі вучаніц у дзевятым класе, якіх я прасіў нават і не прыходзіць, таму што яны ўсё ведалі. Адзінае, што ўрокі па літаратуры я звычайна пачынаў не банальна: чытаў нейкі верш. Канешне, я гэтым інструкцыі парушаў…

Сутыкнуўся з вельмі цікавымі рэчамі. Як я прыехаў у Дараганава, у сямі ці ў шасці класах за першую чвэрць паставіў чатырнаццаць двоек. У выніку быў дзікі скандал, на мяне ледзь не матам крычалі. Не пракантралявалі: я не ведаў, што гэтага нельга рабіць. У нас двойкі ставілі — усё нармальна. У мяне была двойка па паводзінах у другім класе, калі я на ўроку заспяваў: «Саюз нерушимый свалился с машины», — усміхаецца.

Потым я наладзіў кантакт з вучнямі, з імі ў футбол гуляў, зімой — у хакей на рацэ.

— Выкладалі беларускую мову?

— Не, рускую: пасады былі занятыя. Мне прапаноўвалі ў вёсцы застацца, кар’еру зрабіць, трапіць у райкам партыі, але на халеру мне гэта?

Дзмітрый Падбярэзскі

«І калі я змясціў на разварот невялікі матэрыял пра групу Queen і даў дыскаграфію калектыву, гэта было як бомба»

— Пасля працы ў школе я збіраўся паступаць на вышэйшыя сцэнарныя курсы, але не атрымалася. Ад Беларусі бралі трох чалавек, і было трое жадаючых, але потым скарацілі да аднаго, і я застаўся на кінастудыі працаваць. Два гады там адміністратарам прапрацаваў, чакаючы пасады рэдактара. Так і не дачакаўся, бо адкрыўся шанец пайсці на тэлебачанне.

На працу мяне прымаў Генадзь Мікалаевіч Бураўкін у літаратурна-драматычную рэдакцыю, я быў там у асноўным рэдактарам тэлеспектакляў. Што самае істотнае, я, калі вучыўся ва ўніверсітэце і працаваў у вёсцы, практычна дачынення да беларускай мовы не меў, а актыўна пачаў выкарыстоўваць мову менавіта на тэлебачанні.

Там жа ўпершыню ў кадр трапіў, хаця колішні галоўны рэдактар літдрамы Валянцін Мыслівец сказаў: «Не атрымаецца! Ты збаішся!» Я кажу: «Нічога я не баюся!» Відаць, сказаўся яшчэ досвед працы на кінастудыі, калі ўвесь час з камерай, хоць і ў кадры не працаваў. У кіно я, дарэчы, адзін раз зняўся ў эпізодзе.

— Што за кіно было?

— Славуты фільм Ігара Дабралюбава «Іван Макаравіч». Я там у масоўцы зняўся…

Вось, у кадры з’яўляўся ў праграмах музычнай рэдакцыі. З’явілася «Тэледыскатэка» Сяргея Вінаградава, пачалі мяне запрашаць весці перадачы «Сустрэнемся пасля адзінаццаці»… Я камеры абсалютна не баяўся.

— А ніколі не шкадавалі, што не пайшлі на журфак?

— Я паступіў у 1969 годзе на філфак, і гэта быў апошні год, калі журфак быў аддзяленнем філфака. Праз год ён вылучыўся ў асобны факультэт, але ўсе казалі, што ў сэнсе агульнай адукацыі журфак значна саступаў філфаку.

І я не шкадаваў, таму што, калі я яшчэ вучыўся ва ўніверсітэце, займаўся плаваннем, і неяк трэнер папрасіў зрабіць нататку пра першанство ўніверсітэта для газеты «Беларускі ўніверсітэт». Я нешта напісаў і потым пачаў рабіць артыкулы, набівалася рука, і я стаў друкавацца ў газеце «Знамя юности», пры гэтым скончыўшы двухгадовыя вячэрнія курсы на факультэце грамадскіх прафесій у БПІ, менавіта аддзяленне журналістыкі.

Туды мяне з сябрам, пісьменнікам Мішам Валодзіным, уцягнулі Яўген Будзінас і Сяргей Ваганаў. Злавілі нас у скверыку позна ўвечары, калі мы мірна пілі віно. Яны нас завербавалі, і пачалося больш-менш накіраванае супрацоўніцтва з самымі рознымі выданнямі.

А ў канцы 1982 года Міхась Раманюк ствараў часопіс «Мастацтва Беларусі», яму быў патрэбны рэдактар у аддзел музыкі. Дзве ўмовы ён ставіў: гэта павінен быць мужчына з валоданнем беларускай мовай. А сярод выпускнікоў Беларускай кансерваторыі ў асноўным былі дзяўчаты, якія беларускай мовай не валодалі. Доўга яны мяне, месяцы два, мусіць, прыціскалі да сценкі і казалі, каб я ішоў у гэтую рэдакцыю.

— А чаму не хацелі?

— Ну, на тэлебачанні неяк спакайней было.І ўсё ж такі тэлебачанне — больш вясёлая праца: сустрэчы з музыкантамі, паездкі на здымкі… Але пры гэтым я разумеў, што часопіс «Мастацтва Беларусі», аддзел музыкі — гэта перш за ўсё музыка акадэмічная, не папулярная, не рок-музыка, не джаз. Трэба было вывучаць новы рынак. Хоць я са многімі кампазітарамі быў знаёмы — з Яўгенам Глебавым, Ігарам Лучанком, Эдзікам Зарыцкім, іншымі…

Але мне спатрэбіўся год ці паўтара, каб абрасці знаёмствамі, убачыць, хто з музыказнаўцаў як піша, на якія тэмы… Зразумела, пісаць пра акадэмічную музыку я не браўся. Маёй справай было заказаць артыкул, адрэдагаваць яго…

— Але як прыйшлі менавіта да напісання артыкулаў на музычную тэматыку?

— Я пачаў пісаць рэцэнзіі на пласцінкі беларускіх калектываў, якія прадаваліся, — там былі і «Песняры», «Сябры», «Верасы»… Усе гэта паціху ўвялося ў практыку. Але больш за ўсё атрымлівалася пісаць для «Рабочей смены». Там каманда склалася проста выключная. Гэты бюлетэнь Дзяржаўнага камітэта па прафтэхадукацыі БССР у лепшыя часы меў наклад 600 тысяч асобнікаў і распаўсюджваўся па ўсім Савецкім саюзе. І калі ўпершыню я там змясціў на разварот невялікі матэрыял пра групу Queen і зрабіў тое, чаго не было тады (прынамсі, я не сустракаў у савецкай журналістыцы), — даў дыскаграфію калектыву, гэта было як бомба. «Размялі» гэты часопіс.

— А чаму вырашылі рабіць «Энцыклапедыю беларускай музыкі»?

— Я неяк сядзеў і задумаўся, пачаў узгадваць тых беларускіх выканаўцаў, з якімі працавалі на тэлебачанні, і пабачыў, што большасць з іх, мінуў час, практычна знікла, пра іх ніякіх звестак няма. У беларускія энцыклапедыі трапляюць толькі тыя людзі, якія маюць званне. А для мяне гэта цалкам непрынцыпова, таму што не званне кажа пра чалавека, а імя. І я падумаў, што трэба аднавіць справядлівасць: людзі грымелі, збіралі ледзь не стадыёны, а цяпер пра іх забыліся.

І я пачаў збіраць інфармацыю. Спачатку выдумаў модуль пабудовы энцыклапедыі, прынцыпова адмовіўся ўзгадваць званні. Выпрацаваў анкету — пачаў рабіць у 2000 годзе, інтэрнэт тады быў вельмі слаба развіты. Дамаўляўся па сустрэчах з музыкамі, аддаваў анкеты, потым зноў тэлефанаваў, зноў сустракаліся… Першы здаў інфармацыю Юра Міхайлаў — пра сябе і групу Madera Hard Blues. Я дакладна памятаю: мы яшчэ па сто грам узялі за вялікі пачатак. А на ўсё пайшло сем год.

У любы момант я магу аддаць у друк другое выданне энцыклапедыі — дапоўненае, выпраўленае. Дамовіліся мы з Юрыем Будзько, фірма Magic, але пакуль што ён не можа сродкі знайсці, каб пачаць працу. Спачатку я думаў рабіць мультымедыйнае выданне, таму што набраў фанаграм пад кожнага выканаўцу, але мяне ад гэтага адгаварылі, сказалі, што, па-першае, спірацяць, а, па-другое, мультымедыйныя выданні не надта папулярныя ў Беларусі. Але ёсць варыянты. Магчыма, сёлета гэта будзе выстаўлена ў Сеціве.

Дзмітрый Падбярэзскі

«У гастраноме, калі я заходзіў нешта купляць, дзевачкі крычалі: „Ён! Ён!“»

— Ведаеце, на мяне моцна паўплывала тое, што я заўсёды вывучаў беларускую мову. Калі, па-мойму, у другім класе паўстала пытанне яе вывучэння, мая маці сказала, што, калі я не буду вывучаць мову, яна забярэ мяне са школы…

— Што яшчэ гэтак жа змяніла вашае жыццё?

— Відаць, тое, што ў старэйшых класах я пачаў спрабаваць нешта пісаць, хоць і па-расейску, і цікавіцца музыкай.

Таксама тэлебачанне, таму што яно на даволі шмат гадоў зрабілася маёй прафесіяй. Ажно да таго, што ў гастраноме, калі я заходзіў нешта купляць, дзевачкі крычалі: «Ён! Ён!» І заўсёды мне выцягвалі з-пад прылаўка што-небудзь — тады ж дэфіцыт быў.

Тэлебачанне падштурхнула мяне да асэнсаванай працы як… не будзем гэта гучна называць пісьменнікам. Менавіта мой аднакурснік Алесь Кажадуб мяне дадушыў, каб я склаў першы зборнік прозы.

Ці часопіс «Мастацтва Беларусі». Пастаянная рэдактарская праца дадала адчуванне слова, адчуванне пабудовы фраз. Намеснікам галоўнага рэдактара ў нас быў Алесь Пятровіч, прадстаўнік школы газеты «Звязда», які ў сэнсе валодання прафесіяй і працы з беларускай мовай даў мне шмат. Першыя паўгады ён нас ганяў як цуцыкаў, і гэта было ледзь не тэрорам. Да таго часу, як мы разам не ўзялі па сто грам, — усміхаецца.

— А радыё «Свабода»?

— Гэта праца больш журналісцкая, хоць і да гэтага я супрацоўнічаў з радыёстанцыяй «Беларуская маладзёжная», дзе меў аўтарскую праграму пра джаз і блюз пад назвай «Музыка тоўстых». Потым, калі радыёстанцыю зачынілі, гэтая праграма перанеслася на радыё 101.2 FM. Калі мяне запрасілі на радыё «Свабода», я там пераважна музыкай займаўся.

Дарэчы, у гэтым годзе паўтараюць праграму дванаццацігадовай даўнасці «Мелодыя дня». Я сам прыдумаў гэты праект. На кожны дзень я даваў нейкую мелодыю, якая гучала ў канцы эфіру. Недзе секунд на трыццаць тэкставая падводка, а потым музыка. Праграма была зручная тым, што, калі хтосьці перабіраў хранаметраж, магчыма было кавалак музыкі абрэзаць. Было і так, што гучаў мой тэкст, пяць секунд музыкі, і на гэтым вяшчанне канчалася, — смяецца.

Вось пазамінулай восенню мяне нечакана запрасілі ў Прагу, я ўпершыню паехаў туды. Нечакана, таму што чатыры гады як я перастаў працаваць на радыё «Свабода». Мяне раптам выклікаюць і кажуць, што ёсць ідэя запусціць праграму «Свабода Джаз». То бок дзве гадзіны штодня вяшчання ў інтэрнэце, нефарматная музыка з пункту гледжання беларускіх FM-станцый — джазавая, блюзавая, трошачкі року. Выклікалі мяне на месяц, праз тыдзень прапанавалі яшчэ на два месяцы застацца. Калі б сёння паступіла такая прапанова — у інтэрнэце працаваць з падобнай формулай, я б з задавальненнем!..

Размова сканчаецца, канешне, разважаннем Падбярэзскага пра беларускую музыку. Узгадваючы свой вопыт супрацоўніцтва з еўрапейскімі радыёстанцыямі, журналіст выказвае надзею, што хутка і ў нас будзе заходні падыход — як да працы з прэсай, так і да піяру і радыёэфіру.

Автор: / Ultra-Music

Фото: Денис Зеленко

Комментарии: 2